مطالعات رصدخانه – مرکز نجوم ۱۷۰ص

مطالعات رصدخانه – مرکز نجوم ۱۷۰ص
قیمت : ۱۵۰۰۰ تومان
در صورت خرید این مطالعات، مطالعات رصدخانه ۸۵صفحه ای و ۲فایل دیگر در زمینه رصدخانه نیز ایمیل می شود.

فصل اول_نجوم
۱-۱-مقدمه
۱-۲-نجوم چیست؟
۱-۲-۱-تعریف علم نجوم
۱-۲-۳-تقسیمات علم نجوم
۱-۲-۴-تفاوت علم نجوم با سایر علوم
۱-۲-۵-مقیاس ها در نجوم
۱-۳-تاریخچه ای از نجوم
۱-۳-۱-تاریخچه علم نجوم
۱-۳-۲-تقسیمات تاریخچه اخترشناسی
۱-۳-۲-۱-دوران زمین مرکزی
۱-۳-۲-۲-دوران خورشید مرکزی
۱-۳-۲-۳-دوران کیهانشناسی
۱-۳-۳-نجوم دردوران پیش ازاسلام
۱-۳-۳-۱-نجوم درایران
۱-۳-۴-نجوم دردروان بعدازاسلام
۱-۳-۴-۱-نجوم اسلامی
۱-۳-۴-۲-علم نجوم در ایران
۱-۳-۵-ستاره شناسان معروف ایرانی
۱-۳-۵-۱-خواجه نصیرطوسی
۱-۳-۵-۱-۱- ایجاد رصد خانه مراغه
۱-۳-۵-۱-۲- وفات خواجه
۱-۳-۵-۲-ابوریحان بیرونی
۱-۳-۵-۳-عبدالرحمن صوفی رازی
۱-۳-۵-۳-۱-فعالیت های نجومی عبدالرحمن
۱-۳-۶-ستاره شناسی دردوران معاصر
۱-۳-۶-۱-گروه های نجومی درایران
۱-۳-۶-۲-بررسى وضعیت و جایگاه علم نجوم در ایران امروز
۱-۳-۶-۲-۱- استادان و بزرگان
۱-۳-۶-۲-۲- انجمن نجوم ایران
۱-۳-۶-۲-۳- رصدخانه ملى ایران
۱-۳-۶-۲-۴- رصدخانه هاى ایران
۱-۳-۶-۲-۵- تنها نشریه اخترشناسى ایران
۱-۳-۶-۲-۶- بازار نشر
۱-۳-۶-۲-۷- کسوف
۱-۳-۶-۲-۸- نجوم آماتورى
۱-۳-۶-۲-۹- ابزار رصدى
۱-۴-نجوم رصدی
۱-۴-۱-رصد چیست و چه چیزهایی را باید رصد کرد؟
۱-۴-۲-چه دوربینی برای شروع کار لازم است؟
۱-۴-۳-بهترین مکان رصد کجاست؟
۱-۴-۴-کلید آسمانی
۱-۴-۵-نگاهی به خورشید
۱-۴-۶-رصد ستاره‌های متغیر
۱-۴-۷-داس تیز آسمان
۱-۴-۷-۱- رصد سلطان شب
۱-۴-۷-۲-روش های رؤیت هلال ماه نو
ثبت رصد هلالهای نور:
۱-۴-۷-۳-ضمیمه
۱-۴-۹-شکار اجرام آسمانی
۱-۵-۲-دلایل بی‌رغبتی به رادیو نجوم
۱-۵-۳-ستارگان رادیویی
۱-۵-۴-سیر تحولی و رشد
۱-۵-۵-واحد جانسکی
۱-۵-۶- منابع رادیو نجوم
۱-۵-۷- تصادف کهکشانی
۱-۵-۸- نابودی مفهوم تصادفهای کهکشانی
۱-۵-۹- سخن آخر
۱-۶-صورتهای فلکی
۱-۶-۱-نام برخی پیکرهای آسمانی(صورتهای فلکی)
۱-۷-منظومه شمسی
۱-۷-۱-پیدایش منظومه شمسی
۱-۷-۱-۱-نگاه اجمالی
۱-۷-۱-۳-نظریه برخورد نزدیک
۱-۷-۱-۴-فرضیه کانت – لاپلاس
۱-۷-۱-۵-نظریه جدید ابرغبار
۱-۷-۲-شکل گیری منظومه شمسی
۱-۷-۲-۱-شکل گیری منظومه شمسی از دید دینامیک
۱-۷-۳-خانواده منظومه شمسی
۱-۷-۳-۱-خورشید
۱-۷-۳-۲-سیاره ها
۱-۷-۳-۳-قمرها
۱-۷-۴-سیارات منظومه شمسی
۱-۷-۴-۱-سیاره عطارد
۱-۷-۴-۱-۱- ویژگیهای عطارد
۱-۷-۴-۲-سیاره زهره (ونوس)
۱-۷-۴-۲-۱-ویژگی های زهره
۱-۷-۴-۳-سیاره زمین
۱-۷-۴-۳-۱-ویژگی های زمین
۱-۷-۴-۳-۲-ماه-تنها قمرزمین
۱-۷-۴-۳-۲-۱-ویژگی های ماه
۱-۷-۴-۴-سیاره مریخ
۱-۷-۴-۴-۱-ویژگی های مریخ
۱-۷-۴-۵-سیاره مشتری
۱-۷-۴-۵-۱-ویژگی های مشتری
۱-۷-۴-۶-سیاره کیوان(زحل)
۱-۷-۴-۶-۱-حرکت کیوان
۱-۷-۴-۶-۵-قمرهای کیوان
۱-۷-۴-۶-۹-میدان مغناصیسی کیوان
۱-۷-۴-۷-۲-خواص اورانوس
۱-۷-۴-۷-۳-حلقه های اورانوس
۱-۷-۴-۷-۴-قمرهای اورانوس
۱-۷-۴-۸-سیاره نپتون
۱-۷-۴-۸-۱-لکه سیاه بزرگ
۱-۷-۴-۸-۲-حلقه های نپتون
۱-۷-۴-۸-۳-قمرهای نپتون
۱-۷-۴-۹-سیاره پلوتون
۱-۷-۴-۹-۱-مشخصات فیزیکی پلوتون
۱-۷-۴-۱۰-سیاره سدنا
۱-۸-خورشیدگرفتگی(کسوف)
۱-۸-۱-مراحل .. مطلق
۱-۸-۲-انگشترالماس
۱-۸-۳-کلیت
۱-۸-۴-انواع …
۱-۸-۴-۱-… نیمه کامل
۱-۸-۴-۲-… کامل
۱-۸-۴-۳-… حلقوی
۱-۹-ستاره ها
۱-۹-۱-نحوه تشکیل ستاره
۱-۹-۲-مقیاس قدری
۱-۹-۳-روشنایی ستاره
۱-۹-۴-رنگ ستارگان
۱-۹-۵-طیف ستارگان
۱-۹-۶-تحولات ستاره
۱-۹-۶-۱- تحول یک ستاره
۱-۹-۶-۲- رده‌بندی ستارگان
۱-۹-۶-۳- عمر ستارگان
۱-۹-۶-۴- فیزیک درون ستارگان
۱-۹-۶-۵- کوتوله‌ها
۱-۹-۶-۶- سحابیها
۱-۱۰-ستاره های دنباله دار
۱-۱۰-۱- انواع دنباله‌ها
۱-۱۰-۲- منشأ دنباله‌دارها
۱-۱۰-۳- مشخصات فیزیکی
۱-۱۰-۳-۱- رأس ستاره دنباله‌دار
۱-۱۰-۳-۲- دم ستاره دنباله‌دار
۱-۱۰-۳-۳- گیسوی ستاره دنباله‌دار
۱-۱۰-۳-۴- ماده ستاره دنباله‌دار
۱-۱۰-۴- حرکت ظاهری ستاره دنباله‌دار
۱-۱۰-۵- تغییر مدار ستاره دنباله‌دار
۱-۱۰-۶- مرگ ستاره دنباله‌دار
۱-۱۱-سحابی ها
۱-۱۱-۱- سحابیهای تاریک
۱-۱۱-۲- سحابیهای سیاره‌ای
۱-۱۱-۳-امواج انفجاری
۱-۱۱-۴- سحابیهای تابان
۱-۱۱-۵- بقایای ابر نواختری
۱-۱۱-۶- سحابی انکساری
۱-۱۱-۷- سحابیهای خارج کهکشانی
۱-۱۲-کهکشان ها
۱-۱۲-۱-انواع کهکشان ها
۱-۱۲-۱-۱- کهکشان های نامنظم
۱-۱۲-۱-۲-کهکشان های مارپیچی
۱-۱۲-۱-۳- کهکشان مارپیچی میله ای
۱-۱۲-۱-۴- کهکشان های بیضوی
۱-۱۲-۱-۵- کهکشانهای فعال و غیر عادی
۱-۱۲-۱-۶-کهکشان های رادیویی
۱-۱۲-۲-کوازارها
۱-۱۲-۳-تصادم کهکشان ها
۱-۱۲-۴-کهکشان راه شیری
۱-۱۲-۴-۱- مشخصات کهکشان راه شیری
۱-۱۲-۴-۲-گذر صورتهای فلکی از راه شیری
۱-۱۲-۴-۳-فراوانی میدان ستاره
۱-۱۲-۴-۴-ماهیت راه شیری
۱-۱۲-۴-۵-قسمت نورانی راه شیری
۱-۱۲-۴-۶-تغییر صورت های فلکی

فصل دوم_رصدخانه،پلانتاریوم

۲-۱-رصدخانه
۲-۱-۱-جای مناسب برای رصدخانه
۲-۱-۲-شرایط یک رصدخانه
۲-۱-۳-رصدخانه های معروف
۲-۱-۳-۱-رصدخانه ماونت پالومار
۲-۱-۳-۲- رصدخانه سارس ویلز
۲-۱-۳-۳- رصدخانه‌های نیمکره جنوبی
۲-۱-۳-۴- رصدخانه‌های رادیویی
۲-۱-۳-۵-رصدخانه مائوناکیا
۲-۱-۳-۶-رصدخانه کک
۲-۱-۳-۷-رصدخانه ملی کیت پیک
۲-۱-۳-۸-رصدخانه کلت
۲-۱-۴-نام برخی از رصدخانه های مشهور
۲-۱-۵-تاریخچه تاسیس رصدخانه ها درایران
۲-۲-تلسکوپ
۲-۲-۱-پیشینه تلسکوپ
۲-۲-۲- تلسکوپ گالیله
۲-۲-۳- مشخصات تلسکوپ
۲-۲-۴- کاربردهای تلسکوپ
۲-۲-۵-انواع تلسکوپ
۲-۲-۵-۱- تلسکوپ گالیله ای
۲-۲-۵-۲-تلسکوپ نیوتنی
۲-۲-۵-۳- تلسکوپ کاسگرین
۲-۲-۵-۴- تیغه اشمیت
۲-۲-۵-۵- تلسکوپ اشمیت-کاسگرین
۲-۲-۵-۶- تلسکوپ‌های شکستی
۲-۲-۵-۷- تلسکوپ‌های بازتابی
۲-۲-۵-۸- تلسکوپ‌های شکستی – بازتابی
۲-۲-۵-۹- تلسکوپ رادیویی
۲-۲-۵-۱۰- تلسکوپ اشعه ایکس
۲-۲-۶- تلسکوپ درایران

فصل سوم_نمونه ومصداق ها

۳-۱-رصدخانه مراغه
۳-۱-۱- پیشگفتار (شناسائی و کاوش):
۳-۱-۲-شرح بنا
۳-۱-۲-۱-تاریخچه
۳-۱-۲-۲-وسایل رصدخانه مراغه
۳-۱-۲-۳-زیچ ایلخانی
۳-۱-۳-واحدهای بنا
۳-۱-۳-۱- دیوارهای سنگچین نامنظم
۳-۱-۳-۲- دیوارهای سنگچین منظم شمالی_جنوبی
۳-۱-۳-۳- دیوارهای سنگچین منظم شرقی _غربی
۳-۱-۳-۴- برج مرکزی واصلی رصدخانه مراغه
۳-۱-۳-۵- واحدهای دایره شکل پنج گانه
۳-۱-۳-۶- تالار سکودارچهار گوش
۳-۱-۳-۷- کارگاه ریخته گری وساخت وسایل نجومی
۳-۱-۳-۸- کوشک ایوان دار
۳-۱-۳-۹- مدرسه یا تالار بحث وکنفرانس
۳-۱-۳-۱۰- کتابخانه
۳-۱-۳-۱۱- بنای مسکونی،دفترکار یا استراحتگاه
۳-۱-۳-۱۲- خیابانهای سنگفرش سطح پله
۳-۱-۳-۱۳- مخزن نگهداری آب
۳-۱-۳-۱۴- مجموعه روستایی
۳-۲-موزه نجوم شهر تامانا-ژاپن
۳-۳-رصدخانه کیروسان –جزیره اوشیما –ژاپن
۳-۴-سکوی رصد وموزه نامودیکاوا-ژاپن

فصل چهارم_مبانی نظری
۴-۱-مبانی نظری

فصل پنجم _مطالعات محیطی

۵-۱-بررسی جغرافیای شهرستان دزفول
۵-۱-۱-عوامل جغرافیایی طبیعی
۵-۱-۱-۱موقعیت جغرافیایی شهرستان
۵-۱-۱-۲-آب های سطح اراضی
۵-۱-۱-۳-منابع آبهای تحت الارضی
۵-۱-۱-۴-وضعیت زمین شناسی
۵-۱-۱-۵-پستی و بلندی و کوه ها
۵-۱-۱-۶-زلزله
۵-۱-۲-عوامل جغرافیایی مصنوعی
۵-۱-۲-۱-موقعیت ارتباطی
۵-۱-۲-۲-استفاده از اراضی در سیمای کلی شهر
۵-۲-مطالعات اقلیمی
۵-۲-۱-آب و هوای شهرستان دزفول
۵-۲-۱-۱-کلیات آب و هوایی
۵-۲-۲-وضعیت جوی دزفول برحسب ماه
۵-۲-۳-رطوبت نسبی و بارندگی
۵-۲-۴-میزان بارندگی سالیانه منطقه دزفول
۵-۲-۵- رطوبت نسبی
۵-۲-۶-باد
۵-۲-۶-۱-انواع باد
۵-۲-۶-۱-۱-باد شرجی
۵-۲-۶-۱-۲-باد سور
۵-۲-۶-۱-۳-باد سموم
۵-۲-۶-۱-۴-باد سمور
۵-۲-۶-۱-۵-بادچعب
۵-۲-۶-۱-۶-طوفان
۵-۲-۶-۱-۷-طوفان خاک و شن
۵-۲-۶-۲-جهت وزش باد درمنطقه دزفول

فصل ششم_برنامه فیزیکی

فصل اول_نجوم
۱-۱-مقدمه
مادرعالمی زندگی می کنیم که پراست ازاجرام درخشان.مانعی که درسرراه بررسی مراحل ابتدایی عالم وجود دارد،دردست نبودن داده های رصدی مستقیم است.اخترشناسان توانسته اند بخش بزرگی ازتاریخچه عالم رابانشانه رفتن تلسکوپ هایشان به سوی کهکشان های دوردست واختروش ها بررسی کنند.
درشبی که آسمان صاف باشد می توان صدها ستاره رابا چشم غیرمسلح دید.این ستاره ها فقط مربوط به قسمت کوچکی ازکهکشان راه شیری درنزدیکی ما هستند.تلسکوپ ها فضای بسیاربزرگتری راکه شامل میلیاردها کهکشان درخشان است به مانشان می دهند.امابراساس درک کنونی ماازکیهان عالم دردوره ای طولانی ازابتدای تاریخچه اش تاریک ویکدست بوده است.نخستین ستاره ها تا میلیون ها سال بعدازانفجاربزرگ پدیدارنشدندومیلیون ها سال دیگرطول کشیدتا کهکشان هادراین سووآن سوی عالم تکثیرشدند.

اخترشناسان مدت های مدیدی ازخودپرسیده اند که چگونه این گذارچشمگیرازتاریکی به روشنایی درعالم اتفاق افتاد.پس ازدهه ها مطالعه وبررسی،اخیراًپژوهشگران گام های بزرگی درجهت پاسخ دادن به این سؤال برداشته اند.کیهان شناسان با استفاده ازروش های پیچیده ی شبیه سازی رایانه ای،مدل هایی رابه وجودآورده اندکه نشان می دهد چگونه افت وخیزهای چگالی که ازانفجار بزرگ به جای مانده اند می توانستند تکامل یابندوبه نخستین ستاره هاتبدیل شوند.همچنین رصداختروش های دوردست به دانشمندان این امکان را داده است که به کاوش زمان های گذشته بپردازدونگاهی به آخرین روزهای(عصرتاریکی)کیهان بیندازد.

۱-۲-نجوم چیست؟
کلمه ی نجوم مردم را اغلب به یاد خیره شدن به آسمان شب،این طبیعت فراموش شده وعکس های بسیار زیبایی که توسط تلسکوپها گرفته شده می اندازد،در حالی که نجوم یک علم است و علم نجوم یعنی کار زیاد و مداوم و علم ریاضیات و فیزیک است.
تصوری که مردم از یک منجم دارند این است که او را فردی می پندارند که به وسیله ی یک تلسکوپ در یک رصدخانه ی سرد وتاریک مشغول نگاه کردن به آسمان شب است(خوشبختانه اینگونه منجمان سخت کوش پس از گذشت اندکی دیگر تحمل نخواهند داشت)،منجمان تنها اندکی از وقتشان را صرف رصد با تلسکوپ می کنند

رصدخانه دزفول نجوم
و در رصد خانه ها معمولا دوربین ها و تلسکوپها و سایر تجهیزات توسط کامپیوترها در یک اتاق گرم نسبتا روشن به وسیله ی منجم کنترل می شوند.
کلمه ی نجوم جمع نجم به معنی ستاره است. اماواژه ی یعنی معادل انگلیسی کلمه ی نجوم از ۲ واژه ی یونانی به معنای ستاره و به معنای قانون گرفته شده است.
۱-۲-۱-تعریف علم نجوم
نجوم علمی است که به مطالعه ی حرکات ، ساختار،ویژگی های همه ی اجرام سماوی مثل ستارگان، سیارات و کهکشانها و به تکامل و سرنوشت آنها می پردازد.ویژگی هایی مثل:جرم،رنگ،دما،ترکیبات و …
علم نجوم پاسخ به سوالات و کنجکاوی های بشر پیرامون جهانی است که در آن واقع شده است.
۱-۲-۲- شاخه های اصلی نجوم
۱-۲-۲-۱- تئوری :که پدیده های رصد شده را با استفاده از محاسبات و شبیه سازی بر اساس فیزیک،شیمی و علوم دیگر توضیح می دهد.
۱-۲-۲-۲- رصدی: به مشاهده آسمان و اجرام سماوی و اثبات فرضیه ها ی تئوری می پردازد.
۱-۲-۳-تقسیمات علم نجوم
هر کدام از این شاخه های اصلی در نجوم خود به زیر شاخه هایی تقسیم می شوند:
۱-۲-۳-۱-هیئت و نجوم() : به طور کلی درباره ی حرکت اجرام سماوی بحث می کند.
۱-۲-۳-۲-اختر فیزیک() : درباره ی ساختا ر،خواص فیزیکی،ترکیبات شیمیایی و تحولات درونی ستارگان بحث می کند و به مطالعه ی حرکات ظاهری و حقیقی ستارگان و تعیین مواضع
آنها نیز می پردازد.این بخش از نجوم خود شامل دو قسمت است:
۱-۲-۳-۲-۱-اختر فیزیک کاربردی (): عمدتا به طراحی ابزار و وسایل نجومی می پردازد و مطالعه ی کاربردی روش های اختر شناسی مورد نظر است.

رصدخانه دزفول نجوم
۱-۲-۳-۲-۲-اختر فیزیک نظری( ) : که به کمک قوانین فیزیک،پدیده های نجومی را توضیح می دهد و تعیین می نماید.
۱-۲-۳-۳-کیهان شناسی () : این رشته قوانین عمومی تکامل طبیعی و مادی جهان و ساختار آن را بررسی می کند.به عبارت دیگر جهان هستی را به طور کلی در نظر می گیرد و به مطاله ی آن می پردازد،۲موضوع مهم مورد مطاله ی کیهان شناسی،بررسی وضع کهکشانها،نواختران و مساله ی اساسی انبساط جهان است.
۱-۲-۳-۴-کیهان زایی ( ) : درباره ی چگونگی پیدایش و منشا کیهان بحث می کند. مسائل مربوط به پیدایش،تحول و تکوین عالم،در قلمرو مطالعات کیهان زایی است.
۱-۲-۳-۵-طالع بینی(astrology):به کمک حرکت ومواصع اجرام آسمانی به پیشگویی می پردازد وبه طالع بینی علمی وغیرعلمی تقسیم می شودودرطالع بینی علمی تمام پیش گویی ها منطبق بر موازین علمی است.
۱-۲-۴-تفاوت علم نجوم با سایر علوم
علوم دیگر(عموما) می توانند یک آزمایش را در آزمایشگاه راه اندازی کنند و اتفاقاتی را که رخ می دهد
مشاهده کنند اما علم نجوم محدود شده به مشاهدات آرام و آهسته ای که در عالم رخ می دهد.

۱-۲-۵-مقیاس ها در نجوم
نجوم، هم با چیزهای خیلی بزرگ و هم خیلی کوچک سروکار دارد.
شعاع توپ بسکتبال: Km ۴-۱۰×۲
شعاع زمین: Km ۶۳۷۸ (تقریبا ۷ ۱۰×۳ برابر شعاع توپ بسکتبال)
شعاع خورشید: Km 5 10×۷ (تقریبا ۱۰۹ برابر شعاع زمین )
فاصله نزدیکترین ستاره به ما (پروکسیما قنطورس) :۱٫۳۰ پارسک برابر با ۴٫۲۴ سال نوری برابر
با Km 16 10×۴

رصدخانه دزفول نجوم
شعاع مشاهده شده از عالم: تقریبا ۵ گیگا پارسک
طول موج نور مرئی: تقریبا Km 10- 10×۵
اندازه ی هسته اتم :Km ۱۳-۱۰

۱-۳-تاریخچه ای از نجوم
نجوم یکی از علوم کهن می باشد، نجوم از زمانهای ما قبل تاریخ در حال حرفه ای شدن بوده است.نجوم مدرن بر بسیاری از تئوری های فیزیکی قابل قبول مانند قوانین حرکت آقای نیوتن و قانون جاذبه ی عمومی وی متکی است.
نجوم در گذشته علمی بود که هرکسی می توانست از آن بهره ببرد.بسیاری از افراد به واسطه ی استفاده از علم نجوم برای عملکردهای مفیدی مثل زمان سنجی یا راهیابی در دریا پر آوازه شدند.
کلمبوس و هم عصرانش با استفاده از ستارگان توانستند سرتاسر اقیانوس اطلس را راهیابی کنند.تلسکوپ در سال ۱۶۱۰ به وسیله ی جناب آقای گالیله اختراع شد و وی از آن برای مشاهده ی جزئیات ماه استفاده کرد و با آن کوههای ماه و همچنین ۴ تا از اقمار سیاره ی مشتری را که امروزه از آنها با نام اقمار گالیله ای یاد می شود،را رصد کرد.پس از آن نیوتن طرح گالیله را گسترش داد و تلسکوپ بازتابی را اختراع کرد که تا امروز هنوز از این نوع تلسکوپها استفاده می شود.

۱-۳-۱-تاریخچه علم نجوم
قدمت علم نجوم به هزاران سال پیش بر میگردد. از نخستین باری که بشر اولیه با دیدن ماه و خورشید ستارگان نعرهای مستانه، به نشانه درک آنها، سر داد، نجوم آغاز شد. اما نجوم به طور علمی از زمانی آغاز شد که بشر دست به کشاورزی زد.
شناخت حرکت خورشید در آسمان مستلزم این بود که موقعیت خورشید نسبت به ثوابتی در آسمان سنجیده و ثبت شود، این ثوابت همان ستارگان بودند و اینجا بود که ستارگان جای خود را در دنیای نجوم باز کردند.
منجمان باستان برای اینکه بتوانند ستارگان و موقعیت آنها را به راحتی به خاطر بسپارند آنها را در گروه هایی چند تایی دسته بندی کردند و به هر گروه شکل خاصی نسبت دادند، این اشکال و گروه ها همان صورت های

رصدخانه دزفول نجوم
فلکی بودند ، اما به زودی متوجه شدند در میان این ثوابت اجرامی ستاره مانند قرار دارند که ثابت نیستند و در مسیر های مشخصی حرکت می کنند. این اجرام متحرک را سیاره نام نهادند.
کیهانشناسی و درک یونانیان از عالم نیز جالب توجه است. در ابتدایی ترین مدل آنها از جهان، زمین در مرکز جهان قرار داشت و ماه و خورشید و سیارات در مدارهایی دایروی به دور زمین می گشتند. اما این مدل با اشکالات فراوان همراه بود و این توانایی را نداشت که حرکت عجیب سیارات در زمینه ی آسمان از جمله حرکت رجعی را توضیح دهد.بطلمیوس برای حل مشکل حرکت رجعی گریزی هوشمندانه زد: او اینطور فرض کرد که سیارات در مداری دایروی، که فلک تدویر نام داشت، به دور نقاطی فرضی میگردند وآن نقاط فرضی خود درمدار دایروی دیگری به نام فلک حامل به دور زمین می گردند. این راه حل به ظاهر مشکل حرکت عجیب سیارات و در مرکز عالم ماندن زمین ( در حقیقت غرور بشر ) را حل می کرد.

۱-۳-۲-تقسیمات تاریخچه اخترشناسی
به طور کلی تاریخچه اختر شناسی به سه بخش تقسیم می شود:
۱-۳-۲-۱-دوران زمین مرکزی
از زمانهای حدود ارسطو تا زمان گالیله و نیوتون است. در این زمان منجم اغلب به کسی می گفتند که علم هیئت (علم شناخت ستارگان و حرکت آنها) را می دانست. در آن زمان بیشتر، ریاضی دانها نجوم می دانستد.

۱-۳-۲-۲-دوران خورشید مرکزی
از زمانهای حدود نیوتون تا زمان تولد فیزیک نوین است. در این دوران اروپا تازه از قرون وسطی و از سیطره ی بی چون و چرای کلیسا ها خلاص شده بود. این دوران، دورانِ پیشرفت در زمینه های مختلف از جمله ریاضی، فیزیک، نجوم، شیمی و حتی فلسفه بود. این دوران، دوران دانشمندانی چون پاستور و گاوس و فلاسفه ای چون امانوئل کانت بود.

۱-۳-۲-۳-دوران کیهانشناسی
از زمان تولد فیزیک نوین تا اکنون است. در این دوران کیهانشناسی که پیشتر از شاخه های فلسفه بود، به نجوم پیوست و از هیجان انگیزترین شاخه های نجوم شد. در این دوران است که شناخت و درک ما از ماهیت ستارگان و جهان به اوج خود می رسد و نجوم به معنای واقعی شکل می گیرد. در این دوران است که ما کاملاً موقعیت خود در این جهان را در می یابیم و می فهمیم که کره ی زمین و مکان ما در این فضای بی کران هیج ارجحیتی نسبت به سایر نقاط عالم ندارد. در این دوران بشر به حقارت خود پی می برد .

مطالعات کالبدی و برنامه ریزی طرح
مکان یابی رصدخانه
لزوم پژوهش برای مکان یابی رصدخانه
در زمانهای گذشته هر نقطه ای که در بررسی های ساده مناسب به نظر می رسید،رصدخانه ها را بنا می کردند.امروزه مسائل مختلفی در بر پایی یک رصدخانه مطرح شده که بدون درنظر گرفتن آنها،امکان تاسیس وجود ندارد.با پیشرفت تکنولوژی،ظرافت و دقت بکار رفته در ادوات و دستگاههای مختلف بیشتر می شود و به همان اندازه ارزش دستگاهها بالاتر می رود.به لحاظ پرهزینه بودن ساخت رصدخانه های بزرگ و حساسیت دستگاههای مورد استفاده لازم است احداث این رصدخانه در محل مناسب انجام گرفته و امکان سنجی دقیق تری که امروزه در دنیا مرسوم است صورت گیرد.به عنوان مثال؛هزینه ساخت تلسکوپ ۱۰ متری کک مبلغی معادل ۸۰ میلیون دلار بود که تقریباً معادل بودجه یک کشور است.از بیشترین توان یک تلسکوپ هنگامی می توان استفاده کرد که شرایط پیرامون آن،از پوسته پوشاننده گرفته تا مکان جغرافیایی ویژه آنها، متناسب انتخاب شده باشند.منظور از مکان یابی،انتخاب مناسب ترین مکان از لحاظ پارامترهای هواشناسی و نجومی و محلی آن است.نصب و استقرار تلسکوپ های اپتیکی بزرگ که بتوان رصد ستارگان را با دقت و کیفیت بهتر نسبت به جاهای دیگر امکان پذیر سازد،مستلزم مطالعه دقیق درباره ی عوامل موثر در دید و سایر پارامترهای مکان یابی و استفاده از تجهیزات متنوع برای اندازه گیری این پارامترها می باشد.به این ترتیب،تردیدی نیست که برای استفاده و بهره برداری هر چه بیشتر از این ابزارها و مراقبت در نگهداری سرمایه کلانی که صرف آن شده بهترین مکان انتخاب شود تا از نظر بهره وری دچار مشکلی نشویم.جای مناسب برای یک رصد خانه اپتیکی،مکانی است که بیشترین شبهای صاف و بدون ابر را در طول سال داشته و واضح ترین تصاویر را از اجرم آسمانی بدهد.کیفیت تصویر در یک تلسکوپ،وابسته به حرکت توده های هوا و تلاطم موجود در جو است.پژوهش هایی که در این زمینه صورت گرفته نشان می دهد که برای انتخاب یک نقطه باید مکان هایی را در نظر گرفت که بلندی آنها در نزدیکی اقیانوسها بیش از دوهزار متر و در داخل خشکی ها بیش از سه هزار متر از سطح دریاهای آزاد باشد.می توان تصور نمود که چون اتمسفر زمین مهمترین عامل در چگونگی تصویر اجرام آسمانی در یک تلسکوپ می باشد،برای رهایی از آن بهتر است از تلسکوپ در مدار زمین و یا ساخت یک رصد خانه در کره ماه استفاده نمود.در حقیقت،هم اکنون نیز بسیاری از پژوهشگران مشغول انجام چنین مطالعاتی می باشند ولی هزینه استفاده از راکت ها و قمرهای مصنوعی بسیار زیاد است و به تکنولوژی پیشرفته ای نیازمند می باشد.در ضمن زمینه ساز انجام چنین پژوه هایی رصد خانه های زمینی می باشند که راه را برای پژوه های کامل تر و مدرن تر باز می کنند.اتمسفر به راههای گوناگونی در رصدهای نجومی که روی زمین انجام می گیرد،اثر می گذارد.تغییر جهت انتشار نور و تغییر شدت نور رسیده به زمین از این مسئله ناشی می شوند.در مناطق خشک،سطح زمین در شب به سرعت سرد می شود و این انرژی فقط به مقدار بسیار کمی به وسیله هوای بدون بخار آب جذب می شود از این رو نزدیک سطح زمین هوا سردتر است ولی در لایه های بالاتر اتمسفر تغییرات دما بسیار کم می باشد(مگر اینکه وزش باد به قدر کافی باشد).در مناطق خشک، این کم شدن سریع دما در شب که مدت چند ساعت ممکن است دوام داشته باشد می رساند که توده ای از هوای سرد به محوطه مورد نظر در حال حرکت است و کم شدن سریع دما همیشه با دید بد همراه است. حال آنکه دمای ثابت با افزایش بسیار کم دما در شب،دید خوب را به همراه دارد.تغییرات روزانه دما در محلی که مناسب رصدخانه باشد بایستی تا حد ممکن کمتر باشد.در درجه اول این تغییرات در شب می بایستی بسیار کم و ناچیز باشد که شکل آینه تلسکوپ در طول شب ثابت بماند و کوچک بودن این تغییرات در روز نیز سبب می شود تا از ذخیره گرما در داخل گنبد جلوگیری شود.به تجربه معلوم شده است که در قله کوه ها معمولاً تغییرات دما کمتر است و حال آنکه تپه های کوچک در یک فلات معمولاً کاهش زیاد دما را در شب نشان می دهد.تلسکوپ باید در بالای کوه و در نزدیکی پرتگاهی قرار داده شود که به سوی آن باد می وزد.چنین عملی آشفتگی هوای اطراف تسلکوپ را که ممکن است به خاطر توپوگرافی نامناسب بالای قله باشد،در نزدیکی دهانه تسلکوپ به حداقل می رساند.دوری از شهرها و مراکز صنعتی از شرایط اصلی انتخاب جای مناسب برای رصد خانه است.آلودگی هوا در نزدیکی مراکز تجمع نور چراغهای شهرها در شب سبب خطا در نتیجه رصدها می شوند و باید از آنها پرهیز نمود.در ضمن باید بتوان پیش بینی نمود که توسعه شهرسازی در آینده در آن حوالی رخ ندهد.از این رو انتخاب کوهی مرتفع در ناحیه ای با رطوبت کم با اینکه از نقطه نظر آسایش و زندگی برای پژوهشگران و کارکنان رصدخانه کمی مشکل خواهد بود ولی این امتیاز را نیز دارد که در آینده ای نزدیک شهری در حوالی آن به وجود نخواهد آمد.
به طور کلی از روی پژوهشهای انجام شده می توان گفت که یک رصدخانه پژوهشی،از شهری که دویست هزار نفر جمعیت دارد باید حداقل ۲۵ کیلومتر و از شهر یک میلیونی حداقل ۳۵ کیلومتر و از شهر چهار میلیونی حداقل ۴۵ کیلومتر به دور باشد(۹)،به طوری که همیشه اثر نور چراغ ها در شب در سمت الراس ناچیز و در چهل و پنج درجه از افق در سوی چشمه نور از یک دهم واحد قطر ستارگان کمتر باشد و این موضوع را می توان با یک نورسنج معمولی تحقیق نمود.در بعضی نقاط،رفت و آمد هواپیماها موجب اغتشاش در جو می شوند و ممکن است تا چند شب کار با تلسکوپ را بی فایده سازد.بنابراین عوامل مختلفی در انتخاب محل رصدخانه موثر است که از این رو بایستی شرایط کلی آب و هوایی و عوامل محلی و توپوگرافی موثر در دید را مورد توجه قرار داد.
بهتر است تلسکوپ را در بالای کوهی بلند قرار دهیم و مخصوصاً بهتر است که این کوه مجزا و بلند تر از کوه ها مجاور خود باشد به نحوی که از سطح افق تا زاویه ۱۵ درجه اطراف،در تمامی جهات مانعی برای رصد وجود نداشته باشد.

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که پس از ایجاد رصدخانه،پروژه های آبادانی دیگری که در منطقه صورت می گیرد مشکلاتی برای رصدخانه ایجاد نکنند،مثلاً ایجاد جنگل مصنوعی و یا دریاچه های مصنوعی می توانند تاثیر منفی در شرایط اقلیمی منطقه از نظر نجومی ایجاد کند.

پارامترهای مهم در مکان یابی رصدخانه ها:
به طور کلی پارامترهای مهم در مکان یابی رصدخانه ها عمدتاً به سه دسته تقسیم می شوند:
الف)پارامترهای هواشناسی:
مانند:پوشش ابری،سرعت و جهت باد،تغییرات دما در طول شب،تغییرات فشار،لایه های وارونگی دمایی و تعداد وقوع در ارتفاع این لایه ها،رطوبت و ….
ب)پارامترهای نجومی:
مانند:تعداد شب های مناسب برای طیف سنجی،کیفیت دید محل،چشمک زنی،کدورت،روشنایی آسمان و ….
ج)پارامترهای محلی:
مانند:ژئوفیزیک عمومی ،آلودگی نوری،جنس زمین مورد نظر(پوشش گیاهی و ضریب جذب نور)، دسترسی آب،برق،مخابرات،جاده اصلی و …..
مهمترین پارامتر جهت مکان یابی سایت رصدخانه،پارامتر دید می باشد.دید بر اثر دما،فشار و وزش باد،در جوّ دچار آشفتگی می شود و این آشفتگی موجب تغییر چگالی محلی و در نتیجه ضریب شکست محیط می شود به طوری که بر جبهه موج دریافتی از جرم آسمانی اثر می گذارد،این پدیده را تلاطم جوّ می گویند.تاثیر این تلاطم باعث جابه جایی تصویر در زمان های نوردهی بالا می شود یا اینکه سنجش اندازه های بسیار کوچک و تشخیص جزئیات را در اجرام آسمانی کاهش می دهد.برای اندازه گیری این جابه جایی می توان از عکسبرداری رد ستاره ها توصیف ستاره قطبی را با استفاده از CCD آست نور اختلال در نور ستاره یا جرم آسمانی موجب پراکندگی نور آن می شود،به این ترتیب سنجش دید با استفاده از این تصاویر قابل محاسبه است.برای مکان های مناسب و خوب،کمیت دید بین نیم تا یک و نیم ثانیه قوس است. در بهترین نقاط رصدی شناخته شده در دنیا همچون کوه موناکی در هاوایی،سرو پارانال در شیلی و یا موتت ویلسون،به علت ثبات هوا،دید حتی گاهی بهتر از این می شود.کمیت دید،نشان دهنده توان واقعی تفکیک است.به عنوان مثال به طور نظری توان تفکیک یک تلسکوپ ۲۰ سانتی متری حدود یک ثانیه قوس است اما به دلیل آشفتگی جوی در عمل،چنین تفکیکی در توان یک تلسکوپ یک متری یا بزرگتر در محل مناسب رصدی است.بر اثر آشفتگی جوّ،تصویر ستاره پخش می شود.قطر ظاهری آن ممکن است به یک ثانیه قوس یا بیشتر برسد،به طوری که ستاره ای در فاصله ای کمتر از این مشخص نخواهد شد.پارامتر دیگر،چشمک زدن است.این پارامتر در تعیین محل رصدخانه نقش موثری ندارد و بر اثر تغییر شار نور ستاره و یا دامنه تغییرات نوری به وجود می آید.این تغییرات عمدتاً ناشی از گذر نور ستاره از محیط میان ستاره ای در بین ما و آن ستاره است.این پدیده که در اپتیک های بزرگ مشخص است،با چشمک زدن ستاره ها که با چشم غیرمسلح دیده می شود،متفاوت است.چشمک زدن ستاره ها در رصد با چشم غیرمسلح یا پرش نور ستاره ها در رصد یا تسلکوپ،ناشی از شکست نور آنها در جوّ است.کمیت مهم دیگر،کدورت جوّی می باشد که بر اثر جذب نور در ماده موجود بین ستاره و ما (مثل جوّ زمین) به وجود می آید.این کمیت در محل های مختلف به علت وجود گرد و غبار،بخار،آب و عناصر دیگر متفاوت است.محل های نزدیک کارخانجات سیمان و یا دشت های کویری،دارای کدورت جوی زیادی هستند.
به طور کلی،رصدخانه در محلی احداث می شود که کمترین دید را داشته باشد.کمیتهای دیگر در طی شبهای رصدی اندازه گیری می شوند و تصحیح می گردند.
کمیت مهم دیگری که در طی سالهای گذشته مشکلات زیادی را برای رصدخانه ها و منجمان ایجاد کرده است،آلودگی نوری می باشد که به دلیل نور مصنوعی شهرها و روستاها و ….ایجاد می شود.برای استقرار تلسکوپ یک متری حدود ۳۰ کیلومتر از روستا و ۱۰۰ کیلومتر از شهرها باید فاصله گرفت.البته این کمیت تقریبی،به محل رصدخانه و کوه ها و شهرهای اطراف بستگی دارد.استفاده از روشنایی هایی با سر پوش مناسب و چراغ های جیوه ای با نور کم در شهرها یا روستاهای نزدیک به رصد خانه،در کاهش آلودگی نوری بسیار موثر است که در این رساله به طور کامل در این باره صحبت خواهیم کرد و روشهای حذف آن را بیان خواهیم نمود.قسمتی از آلودگی نوری موجود مربوط به روشنایی آسمان می باشد که نور رسیده از زمینه آسمان است که نمی توان آن را حذف کرد.

جدول استانداردهای مکان یابی رصدخانه ها :
موسسه بین المللی اخترشناسی که در اکثر کشورها شعبه دارد،هر ساله سمینار سالانه اخترشناسی را در یکی از کشورهای جهان برگزار می کند تا آخرین دستاوردهای اخترشناسی را در اختیار دانشمندان قرار دهد و در این باره تبادل نظر انجام دهد.
لازم به ذکر است که تنها،رصدخانه ای معتبر به شمار می آید که از این استانداردها در مکان یابی و ساخت تبعیت کرده باشد و تحقیقات این رصدخانه ها به عنوان تحقیقات معتبر در سطوح جهان مطرح می شوند. طبیعی است رصدخانه ای که دارای استانداردهای این مرکز نباشد نمی تواند تحقیقات خود را به عنوان تحقیق علمی اثبات شده معرفی کند.همچنین موسسه ذکر شده به تمام رصدخانه های معتبر جهان کمک مالی می کند و این موضوع در توجیه اقتصادی رصدخانه به خصوص در کشوری همانند ایران تاثیر به سزایی خواهد گذاشت.
مطالعات رصدخانه – مرکز نجوم ۱۷۰ص
قیمت : ۱۵۰۰۰ تومان
در صورت خرید این مطالعات، مطالعات رصدخانه ۸۵صفحه ای و ۲فایل دیگر در زمینه رصدخانه نیز ایمیل می شود.